News

What is the Crimean-Congo Hemorrhagic Fever (CCHF)

Crimean-Congo Hemorrhagic Fever (CCHF) is a tick-borne viral disease belonging to the Nair virus family. Host animals such as cattle, sheep, and goats facilitate the disease’s spread. The host animals that carry the disease are usually asymptomatic. Hence, outbreaks mainly occur in communities and areas where there is direct contact with such animals, including abattoirs and farms.

 Modes of transmission of the disease to humans include:

1.  Tick bites or contact with virus-infected tick blood.

2.  Butchering of animals and coming into contact with infected blood or products from the animals mentioned. As a precaution, meat and dairy products from infected animals could be sterilized with adequate cooking and boiling.

3.  Horizontal transmission in humans through coming into contact with infected person’s blood, fluids, or fecal matter.

Symptoms of CCHF are plenty and include headache, fever, backache, joint and abdominal pain, nausea, vomiting, diarrhea, photophobia, etc. At its severest point, the patient’s skin will exhibit rashes (caused by bleeding into the skin) and severe bleeding from the nose and mouth. What makes the condition so fatal is the fact that the bleeding cannot be controlled. These severe clinical manifestations appear 4 days following the onset of the disease and continue for up to 2 weeks. 40% percent of patients die as a result of CCHF.

Early diagnosis is key to treating CCHF. In case of infection, the patient should be put under immediate medical care. Then, symptoms should be treated, as they appear to ease the patient into complete recovery.

تای خوێنبەربوون چیە؟

پەتای خوێن بەربوون کە بە ئینگلیزی پێیدەوترێت(CCHF)  Crimean-Congo hemorrhagic fever نەخۆشیەکی گوازراوەی ڤایرۆسیە کە عادەتەن لە ڕێگەی ئاژەڵەوە دەگوازرێتەوە بۆ مرۆڤ. ڤایرۆسەکە بە نایرۆڤایرەس دەناسرێ و لە ڕێگەی گەنەوە دەگوازرێتەوە بۆ ئاژەڵان بەڵام نابێتە هۆی دەرکەوتنی هیچ نیشانەیەک لە ئاژەڵە تووشبوەکەدا. زۆربەی کەیسەکانیش لەو کەسانەدا دەردەکەوێ کە بەرکەوتنی ڕاستەوخۆیان لەگەل ئاژەڵی تووشبودا هەیە وەک ئەو کەسانەی پیشەی قەصابی یاخود ئاژەڵداری و شوانی دەکەن. 

 

شێوازی گواستنەوەی بۆ مرۆڤ: 

１. لە ڕێگەی پێوەدانی گەنەی هەڵگری ڤایرۆسەکە بۆ مرۆڤ یاخود بەرکەوتن بە خوێنی گەنەی هەڵگری ڤایرۆسەکە. 

２. لە ڕێگەی سەربڕینی ئاژەڵی تووشبوو و بەرکەوتنی خوێنی ئاژەڵەکە بە مرۆڤ. یاخود بوونی بەرکەوتن لەگەل بەرووبوومی ئاژەڵی تووشبوو بەم نەخۆشیە. هەردوو خواردەمەنی شیر و گۆشتی ئاژەڵی تووشبووش دوای کوڵانێكی باش هیچ مەترسیەکی لەسەر نامێنێ و ڤایرۆسەکە بە کوڵاندن لە ناودەچێت. 

３. گواستنەوە دەکرێ لە کەسێکەوە بۆ کەسێکی تر ڕووبدات بە هۆی بەرکەوتن بە خوێن یاخود شلەکانی تری لەش و پیسایی کەسێکی تووشبووەوە. 

 

 نیشانەکانی نەخۆشیەکە بریتین لە: 

１ سەرئێشە

２ تایەکی بەرز

３ ئازاری پشت

４ ئازاری جومگەکان

５  ئازاری سک

６  ڕشانەوە

لە هەندێ حالەتیشدا، سوربوونەوەی چاوەکان و قوڕگئێشە و زەردوو لێهاتن دەکرێ لە هەندێ کەسدا دەربکەون. لە کاتی گەیشتنی نەخۆشیەکە بە توندترین راددەی خۆی، شینبوونەوەی سەختی پێست و خوێنبەربوونی لووت و دەم دەسپێدەکات. خوێنبەربوونەکەش لە زۆربەی حاڵەتەکاندا ناتوانرێ کۆنترۆڵبکرێ. ئەم نیشانە سەختانە لە چوارەم ڕۆژی تووشبووندا دەردەکەون و تاوەکو دوو هەفتە بەردەوام دەبن. لە ٤٠٪ تووشبواندا ئەم نەخۆشیە دەبێتە هۆی مردن. 

بۆ چارەسەریش، تا زووتر بە نەخۆشیەکە بزانرێ، چارەسەرکردنی ئاسانتردەبێت. لە ئەگەری تووشبووندا پێویستە لەگەل بەرەوپێشچوونی نەخۆشیەکەدا چارەسەری پێویستی نیشانەکانی نەخۆشیەکە بکرێ تاوەکو نەخۆشەکە چاکدەبێتەوە. 

 

About Ramyar M. Sleman Ramyar M. Sleman is an assistant lecturer at the Faculty of Health Sciences, Medical Laboratory Department at Qaiwan International University. Previously, he was Head of the Department of Pharmacy at Kurdistan Technical Institute.